10 april
Case
Een leerling vroeg: “Wat zijn mirakels?”
Dongshan Liangjie antwoordde: “Gassho.”
Kort
Fake it til you make it. Maar doe het authentiek.
Iets langer
Mirakels vind je nagenoeg in elke oude religie of spiritualiteit. Mozes spleet de Rode zee, Jezus genas blinden en lammen, Mohammed spleet de maan in tweeën en deed de zon terugdraaien, enzovoort. Ook in India werd het vermogen om wonderen te verrichten gezien als een teken dat je echt verlicht was. En hoewel de historische Boeddha weinig op had met zulke mirakels, dicht de boeddhistische tradities ook hem een hele reeks mirakels toe. Wij mensen lijken verzot te zijn op mirakels. Evangelische predikanten verrichten er elke week wel een paar – die vaak genoeg doorprikt worden – en natuurlijk is er het legertje aan sekteleiders die volgens hun volgelingen magische krachten hebben.
Over die mirakels stelt een leerling van de tiende-eeuwse Chinese zenmeester Dongshan dus een vraag. De vraag zelf is al interessant. Hij vraagt zijn leraar niet of hij kan toveren. Hij vraagt wat mirakels zijn. Bijkbaar zaten zenboeddhisten in die tijd wat gewrongen met het hele idee van mirakels. Wat zijn die dingen. Wat stellen ze voor? Wat is het verband tussen een ontwaakt levenspad en toverkrachten? Is iedereen die mirakels kan doen verlicht? Of moet je kunnen toveren om verlicht te zijn?
Dongshan heeft aan één woord genoeg om al die vragen weg te nemen. “Gassho”. Gassho is de klassieke Aziatische begroeting waarbij je je handpalmen tegen elkaar drukt en buigt. In traditionele zenkringen doe je de hele dag gassho. Voor elkaar, voor de boeddhabeelden die overal staan, voor je zitkussen, voor je voedsel, het houdt niet op. Het hele tempelleven barst van de gebaren en gewoontes die bedachtzaamheid, hoffelijkheid en vriendelijkheid uitdrukken. Ook als je je niet zo bedacht, hoffelijk, of vriendelijk voelt, doen die formele regels je wel zo gedragen. In die zin is de zenpraktijk vaak een vorm van fake it til you make it. Niet in de zin dat je enkel maar doet alsof je vriendelijk bent terwijl je innerlijk een ettertje blijft. Eerder in de zin dat je, door je hoffelijk te gedragen, ook werkelijk hoffelijk wordt. We zijn geneigd te denken dat 'authenticiteit' alleen maar kan betekenen dat je gedrag je impulsen volgt. Maar je kunt ook authentiek zijn door je met heel je lichaam te geven aan een praktijk. Niet half. Niet vals. o veranderen je impulsen. Met andere woorden: je gedragen als een boeddha kan je dichter bij het boeddhaschap brengen. Het is een mirakel. Een mirakel dat kan beginnen met een simpele gassho.
Voor de hele reeks, klik hier.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.