26 maart
Case
“Energieke inzet is nooit de markt geplunderd hebben.”
(Dogen, Sanjushichi Hon Bopai Bunpo)
Kort
Zen is nog wat anders dan persoonlijke ontwikkeling
Iets langer
Na aandacht en dharmastudie als 'factoren van de verlichting' volgen twee heel andere aspecten: energieke inzet en vreugde. Waar aandacht en dharmastudie eerder koel zijn, zijn de volgende twee factoren eerder warm. Morgen heb ik het over vreugde, vandaag gaat het over energieke inzet.
Een volgehouden praktijk van aandacht en dharmastudie kan je helemaal doen opvlammen. Het kan je vullen met enthousiasme om de zenweg goed aan te pakken, om er echt voor te gaan. Ik herinner me nog goed dat, toen ik mijn allereerste boekje over zen had gelezen ik twee dingen wist: dat ik er maar weinig van begrepen had, en dat ik mijn leven zou wijden aan die rare zen. Hoewel mijn zenweg uiteindelijk heel anders is geworden dan ik me toen inbeeldde, leef ik nog altijd op dat enthousiasme. Zo'n energie geeft kracht en richting aan je leven.
Maar wat heeft dat nu te maken met wat Dogen erover schrijft: 'nooit de markt geplunderd hebben'? Dit verwijst naar een zendialoog die ik in deze notities al eens besproken heb. In deze context zie ik er een herformulering van de eerste bodhisattva-gelofte in. We hebben vaak de neiging te denken dat om energiek succesvol te zijn, je als een bulldozer moet zijn die alles platwalst wat in de weg staat. Dat geslaagd zijn hetzelfde is als roofbouw plegen op elkaar of op de wereld. Dat beeld van succes heeft onze wereld al veel te lang en veel te ernstig beschadigd.
Een energiek en succesvol zenleven gaat over de kwaliteit van onze uitwisselingen, onze interacties. Natuurlijk is daar heel wat innerlijk werk voor nodig: je neemt jezelf onder de loep en bouwt je kleine kantjes af. Daar gingen de eerste en de tweede factoren van verlichting over. Maar een succesvol zenleven draait niet rond jouw navel. Dat zou 'de markt plunderen zijn'. Succesvolle zen draait rond onze handel en wandel, de manier waarop we onze interacties verlichten. Als we onze energie daarop richten, krijgen we daar ontzettend veel energie voor terug. Of als het dan toch in markttermen moet: de return on investment is er behoorlijk indrukwekkend.
Voor de hele reeks, klik hier.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.