25 maart
Case
“Dharmastudie betekent: de hoogste weg is niet moeilijk, je moet er enkel zelf voor kiezen.”
(Dogen, Sanjushichi Hon Bopai Bunpo)
Kort
In de zen is praktijk zeker het belangrijkst. Maar er een beetje over weten kan ook geen kwaad.
Iets langer
Er is een grote neiging om 'zen' te herleiden tot aandachtspraktijk en die aandachtspraktijk te herleiden tot mindfulness als 'gewoonweg in het hier en nu zijn'. Maar nu krijgen we te horen dat we ook aan dharmastudie te doen hebben. Dharma betekent 'leer'. Nu vind ik het best leuk om boeddhistische of zenliteratuur door te nemen, maar ik besef dat ik daarmee tot een minderheid behoor. De oproep om ook een beetje te weten over het boeddhisme is lang niet zo populair als mindfulness. Dat zorgt ervoor dat het boeddhisme best populair is, en doorgaans op sympathie kan rekenen, maar dat al bij al maar weinig mensen er ook iets van weten.
Nu hoef je echt geen tekstvreter te zijn om een zenleven te leiden. Veel boeddhistische teksten bestuderen is alleen maar weggelegd voor wie daar ook vreugde in schept. Maar het kan geen kwaad om af en toe toch iets door te nemen - al waren het maar notities zoals deze - en te onderzoeken wat het met je leven te maken heeft. Om te verwerken wat je binnenkrijgt, te verteren wat verteerbaar is, en de rest uit te spuwen.
Wat kunnen we bijvoorbeeld maken van wat Dogen hier over dharmastudie zegt? Het helpt als je weet dat Dogen hier speelt met de beroemde eerste zin van de Xinxinming, een toen al oude en heel populaire Chinese zentekst:
“De grote weg is niet moeilijk, zolang we maar niet kiezen of afwijzen.
Dit drukt min of meer uit wat ik gisteren heb besproken als de praktijk van aandacht, de eerste van de zeven factoren van de verlichte weg. Het lijkt wel alsof Dogen hierop reageert: “Ja, dat is natuurlijk allemaal wel waar en mooi. Maar het werkt toch maar pas goed als het tegendeel ook geldt: het gaat hier wel degelijk om een levensweg waar je voor kiest. En die je bestudeert. Niet alleen in meditatieve aandacht, maar in alles wat je denkt, zegt en doet. Dus ook in je denkbeelden. Want die zijn er wel degelijk. Je aandacht laten wrijven tegen een beetje leeswerk, een beetje filosofie, kan die aandacht alleen verrijken en verbreden. En beter wortel doen schieten in je leven. Dat komt niet vanzelf. Daar moet je voor kiezen. En het doen.
Voor de hele reeks, klik hier.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.