20 maart
Case
“Als je op de grond valt,
gebruik dan die grond om weer op te staan.
Proberen op te staan zonder de grond
heeft geen enkele zin.”
Denkoroku
Kort
Je hoeft niet te wachten op perfectie om eraan te beginnen.
Iets langer
Volgens een oude legende was dit de raad die de goden gaven aan een demon die een strijd verloren had tegen de Indiase boeddhistische monnik Upagupta. De strijd had hem in een netelige positie gebracht waar hij niet uit raakte en de goden gaven hem deze raad. De demon verzoende zich daarom met Upagupta en kon op die manier uit zijn positie bevrijd worden.
De bovenstaande zin vertelt op zich niets specifiek boeddhistisch. Opstaan waar je bent gevallen klinkt eerder als gezond boerenverstand. Aangezien je ligt waar je gevallen bent, moet je dus die grond als steun gebruiken. Nogal wiedes. Wat betekent deze evidentie nu voor zoiets als een zenweg?
In een levensweg waarin zoveel grote idealen meespelen, is de omgang met die idealen niet altijd even gemakkelijk. In het beste geval leven we in het licht van onze idealen, en zetten we ze in als richtsnoeren, om er ons leven op te oriënteren. Maar dezelfde idealen kunnen ook een donkere schaduw over ons leven werpen, als we alleen maar zien dat ons leven schromelijk tekort schiet in vergelijking met de grote idealen. Als je zo blijft kijken, maken de mooiste idealen het leven miserabel. En dan komt deze raad van pas.
Een ideaal bedenken is vrij gemakkelijk. In gedachten staat er geen complexe realiteit in de weg tussen ons en ons ideaal. Maar in de praktijk wel. In de praktijk hebben we altijd drie dingen: ons ideaal, onze positie nu, en het verschil tussen die twee. Als je dat verschil alleen maar bekijkt als verschil, word je leven donker en treurig. Maar als je dat verschil bekijkt als de weg die je nu te gaan hebt, een aanwijzing voor je volgende stap, kan het je leven kleur, intensiteit en zin geven. Alleen zo is elke stap werkelijk verlichting. De weg ligt werkelijk onder je voeten.
Dus, bega je een stommiteit? Zit je weer 's te dromen op je meditatiekussen? Ben je toch weer hervallen in een oud en pijnlijk patroon? Ziedaar de plek om opnieuw te beginnen. Dat is wat je nu te doen hebt. Op deze grond. Het gaat hem allemaal om die bereidheid: om opnieuw te beginnen, om recht te krabbelen daar waar je gevallen bent, telkens weer. Dat is wat kracht geeft aan je praktijk geeft, zindering aan je leven, verlichting op je pad. Als je zo oefent, begrijp je intiem dat de zenkunst van vallen en opstaan geen onderbreking van de weg is, maar de weg zelf.
Voor de hele reeks, klik hier.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.