13 maart
Case
Mag ik je er respectvol aan herinneren
dat leven en dood van het allerhoogste belang zijn?
Dat de tijd vliegt en kansen voorbij gaan?
Laten we ontwaken. Ontwaken!
Wees altijd alert.
Verdoe je leven niet.
(Avondvers)
Kort
Een vers om je favoriete zenclichés mee aan flarden te schieten.
Iets langer
In zengemeenschappen wordt deze korte tekst elke avond op het einde van de laatste meditatiesessie gezongen. Ik vind het een heel indrukwekkende tekst. Hij versplintert een hele reek zenclichés waartoe we makkelijk verleid worden. Zeker in onze tijd waarin 'zen' een zoveelste consumptiewoord is geworden dat belooft dat alles gemakkelijk en leuk zal zijn als jij maar rustig en kritiekloos blijft. Dit vers zegt ongeveer het complete tegendeel. “Leven en dood zijn van het allerhoogste belang”. Dit gaat in tegen de verleiding om je zen te laten verzanden tot spirituele onverschilligheid, gemaskeerd door de term 'aanvaarding'. “De tijd vliegt en kansen gaan voorbij” gaat in tegen die andere verleiding, die 'zen zijn' verwart met passief zijn, gemaskeerd door de term 'loslaten'. “Laten we ontwaken” gaat in tegen het altijd sluipende gevaar van in een soort van spiritueel egocentrisme te verglijden. Er staat wel degelijk 'we'. Ontwaken is de ontwikkeling van een gedeelde ontwakingscultuur. “Wees altijd alert”: je mindfulness is er niet alleen maar om wat rustig te worden, maar ook om klaar te zijn om bronnen van leed, om je eigen idiote kanten te betrappen en ze om te buigen tot bevrijdingswerk. Die bouw van een bevrijdingscultuur lijkt me vandaag een buitengewoon belangrijke en dringende zaak. “Verdoe je leven niet” is een vriendelijke, respectvolle vraag om ons vermogen om boeddha's te zijn alstublieft niet zomaar te laten schieten. Dit vers rustig maar luid horen weergalmen, net op het moment waarop je denkt: oef, de laatste meditatie is bijna voorbij... Ja, dat werkt wel.
Voor de hele reeks, klik hier.