12 februari
Case
Tanzan en Ekido liepen langs een modderige weg. Het was hevig aan het regenen. Bij een kruispunt dat helemaal onder water stond, zagen ze een liefelijke jonge vrouw staan met een zijden kimono, die het kruispunt niet kon oversteken. “Kom maar, juffrouw,” zei Tanzan meteen. Hij pakte haar op in zijn armen en zette haar over de modderpoel. Ekido zei niets. Pas toen ze 's avonds aan hun overnachtingsplaats aankwamen, kon hij zich niet langer inhouden. “Wij zijn monniken en wij houden afstand van vrouwen,” zei hij, “vooral bij jonge en mooie vrouwen. Dat is gevaarlijk. Waarom deed je dat dan toch.?” “Ik heb die vrouw daar achter gelaten”, antwoordde Tanzan. “Draag jij haar nog altijd rond?”
Kort
Soms moet je stricte morele voorschriften loslaten. Maar dat betekent nog niet dat ze zinloos zijn.
Iets langer
Dit zenverhaal was buitengewoon populair in de eerste westerse boeken over het zenboeddhisme. Ze werden geschreven in het midden van de twintigste eeuw, en plukten uit de zenboeddhistische literatuur vooral die dingen die pasten in de toen opkomende Amerikaanse tegencultuur, die zich afzette tegen de nette burgerlijkheid van die tijd. Hoe heerlijk moet het geweest zijn om dat te lezen dat Japanse verlichte celibataire Japanse zenmonniken zo licht konden omgaan met hun eigen leefregels. Tanzan was duidelijk de held van het verhaal. Zijn moreel strictere kompaan Ekido delft het onderpit. Want hoe zuiver op de graat hij ook wil zijn in zijn gedrag, hij blijkt meer geobsedeerd te zijn door vrouwelijk schoon dan Tanzan, die net door wat losser te zijn, toch maar mooi iemand uit de nood heeft geholpen.
Maar hoezeer Ekido hier ook de Zwart Piet krijgt toebedeelt, hij heeft een punt. Als je gekozen hebt voor een celibatair leven, dan let je inderdaad maar beter op met het ronddragen van mogelijk seksueel prikkelende medemensen. Je hoeft geen al te grote fantasie te hebben om te bedenken welke problemen dat kan geven. Morele regels kunnen wel degelijk een grote steun geven voor ons leven, op voorwaarde dat je er de zin van kunt inzien. Losjes omgaan met gedragsregels maakt alles een pak complexer. Waar en strenge levensstijl je in een keurslijf kan doen belanden, kan een al te losse omgang ons doen belanden in de gevangenis van onze directe zin en tegenzin. Vrijheid is wat anders. Misschien is hier de belangrijkste vraag nog – zoals bij Tanzan: “waarmee is de noodlijdende in deze situatie het best geholpen?”
Voor de hele reeks, klik hier.