24 januari
Case
Verlichting is de bereidheid om te leren.
(Bernie Glassman)
Kort
In een veranderende wereld verandert de verlichting mee.
Iets langer
Bernie Glassman (1939-2018) was één van de meest creatieve zenmeesters van onze tijd. Opgeleid in een traditionele setting, met alle rituelen, meditatievormen en koan-studie, en zelf een bekend westers zenmeester geworden, besloot hij op zijn 50 het roer om te gooien. Hij begon te experimenteren met andere praktijken en retraitevormen – zoals straatretraites, of retraites in Auschwitz. Hij was onverschrokken in het durven veranderen, uitproberen en toegeven als hij dacht dat het experiment mislukt was. Tegelijkertijd was hij imponerend in het vertrouwen dat hij gaf aan ieders eigen praktijk én aan de traditionele bronnen van de zen. Je komt niet vaak zo'n rijke mengeling van trouw en experiment tegen. De uitspraak van hem die me nog het meest is bijgebleven, en die ik te pas en te onpas citeer, is de zin die hierboven staat.
Over 'verlichting' is ontzettend veel te rond in het boeddhisme. Bodhi, satori, kensho, er zijn al van namen voor en nog meer interpretaties wat die befaamde verlichting nu eigenlijk is. Vandaag focus ik op deze interpretatie: verlichting is de bereidheid om te leren. Het geeft dat bijzondere kantelmoment van een levensgevoel weer als een opening, een lossen van elke vast idee, of althans de bereidheid om te experimenteren met het loslaten daarvan. Wat gebeurt er als ik dit idee los, als ik deze gewoonte even opgeef, als ik dit zelfbeeld eventjes niet meer volg...? Wat gebeurt er als ik iets anders uitprobeer? Als ik datgene wat me nu aangereikt wordt eventjes volg? Die bereidheid verandert alles.
Voor de hele reeks, klik hier.