8 april
Case
“Hoesten, spuwen, de armen bewegen, activiteiten en stilzitten noemen we kennis door dingen te doen.”
(Hakuin Ekaku)
Kort
Wijsheid is zien dat alles activiteit is.
Iets langer
Na de witte, de gele, de rode en de blauwe wijsheid, die ik de vorige dagen kort heb besproken, is er ten slotte de groene wijsheid. Het is het vijfde en laatste perspectief op boeddhistische 'verlichting'. Deze wijsheid wordt verpersoonlijkt door de mythologische Boeddha die Amoghasiddhi heet. Dat is Sanskriet voor “Onfeilbare verwezenlijking”. Hij wordt vaak afgebeeld met zijn rechterpalm voor zich uitgestrekt, een traditioneel Indiase signaal voor “Vrees niet”. In mijn superkorte samenvatting van de vijf wijsheden als 'alles is ruimte', 'alles is contact', 'alles is anders' en 'alles is als een bliksem', ben ik geneigd om de de groene wijsheid te zien als het besef dat alles bezield is. Dat kun je heel absoluut zien, in de zin dat alles van energie gemaakt is en steeds beweegt, patronen volgt enzovoort. Dat kan prettig mystiek aanvoelen, en misschien heb je daar wat aan om je geïnspireerd te voelen om zoveel mogelijk goede bezieling in de wereld in te brengen. Maar ik bedoel het hier voornamelijk als een manier van kijken naar ons eigen bestaan. Het is niet zo heel moeilijk om te ervaren dat je op elk moment door een heleboel neigingen wordt bewoond. Je hoeft niet zo diep te mediteren om te zien dat je voortdurend heen en weer wordt getrokken door impulsen, die gevoed worden door biologische, psychische, sociale en culturele gewoontepatronen. Ons bestaan is er een van voortdurende activiteit. Zelfs als je aan stille zitmeditatie doet, gaat je bestaan in een richting uit. Daar kun je niet onderuit. Ik zie Amogasiddhi's handgebaar als een uitnodiging om daar niet bevreesd voor te zijn. We zijn één en al activiteit. Ons leven is praktijk. Zijn is doen. Daar kun je niet aan ontsnappen. En aangezien je er niet aan kunt ontsnappen, maak je van je leven maar beter een zo goed mogelijke praktijk. In het ideale gevoel, zoals dat van Amogasiddhi, is elk van je activiteiten doordrongen van de vorige vier wijsheden. Ze vormen de spirit van elk van je gebaren, woorden en denkpatronen. In ons minder volmaakte geval is dat lang niet altijd het geval. Dat erkennen is alvast een prima activiteit, een vorm van niet vrezen. Net zoals de beslissing om telkens weer opnieuw onze activiteit meer in de richting van een zenleven te sturen een vorm van niet vrezen is. We zijn praktijk. Hoe sneller we daartoe ontwaken, des te makkelijker de zenweg wordt.
Voor de hele reeks, klik hier.
Als je deze teksten ook in de praktijk wil brengen, kun je deelnemen aan de online ZIT-sessies.