Kyogen raakt de bamboe raakt Kyogen
Case
Kyogen veegde het pad voor zijn hut en een kiezel raakte het bamboebosje ernaast. Kyogen was verrukt en schreef een gedicht:
Eén veeg lost alle kennis op.
De strijd kan worden gestaakt.
Ik volg het oude pad,
zonder mezelf te sussen.
Waardig gedrag dat geluid en vorm overstijgt,
zonder enig spoor.
Wie de weg kan bewandelen
noemt dit een 'onovertroffen activiteit'.
Kort
Wakker blijven voor de minste geringste les uit de omgeving is de boodschap.
Iets langer
De verlichtingservaring van Kyogen is een heel beroemd zenverhaal. Hij had veel boeddhistische lectuur bestudeerd, maar zijn leraar bleef maar zeggen dat het hem nog aan iets ontbrak. Teleurgesteld gaf Kyogen zijn studie op en besloot dan een monument in de buurt schoon te houden als job. Toen hij op een dag het pad voor zijn hutje naast het monument schoonveegde, ketste zijn bezem per ongeluk een kiezel tegen een bamboestengel. 'Pok.' Meteen voelde Kyogen iets verschuiven in zijn levensgevoel. Iets dat alles veranderde.
Dit soort van verhaaltjes is echt het cliché van de zen. Een gewone 'pok' die iemand uit zijn muizenissen haalt en doet ontwaken. Zo simpel. Maar in alle eerlijkheid vind ik Kyogens gedicht waarmee hij zijn ervaring uitdrukte niet zo simpel. Het begint dan wel met de veeg (van zijn bezem) die 'alle kennis oplost' en 'alle strijd doet staken'. Maar wat nadien volgt is één en al uitdrukking van intense activiteit. Het hele gedicht gaat over engagement en een aangehouden gecultiveerd gedrag. Kyogens verlammende zelftwijfel brak in duizend stukken op de eenvoud van het horen van die onbedoelde 'pok'. Hij had zoveel boeddhistische teksten bestudeerd. Nu leerde hij de les van 'pok'. En dat heeft alles voor hem veranderd. Hij kan zich nu volop geven aan de praktijk - ook al snapt hij lang niet alles van die teksten. Wie snapt daar overigens wel alles van?
Voor de hele reeks, klik hier.