22 februari
Case
De leerling vroeg: “Wat zegt u als het wenen is opgehouden?”
Mazu antwoordde: “Geen geest, geen Boeddha.”
Kort
Als je echt rustig echt kijkt, kan alles op zijn grondvesten schudden.
Iets langer
Dit gesprek volgt op het vorige gesprek. De leerling had gevraagd waarom Mazu had gezegd dat Boeddhageest de gewone geest is. Dat heb ik eergisteren besproken. Mazu had geantwoord dat hij dat deed om kleine kinderen te doen ophouden met wenen. Dat heb ik gisteren besproken.
De leerling is niet gemakkelijk tevreden met Mazu's antwoord en hij vraagt door. Oké, dus je zoekt die Boeddhageest niet ergens anders dan in je eigen geest, en zo kan het gejammer in je geest ophouden. Mooi. Maar wat dan? Wat is dan het onderricht van Mazu als mensen gekalmeerd zijn? “Geen Boeddha, geen geest”, antwoordt hij. Lekker zen alweer.
Waar slaat dat op? “De leegte” klinkt het in koor. Ja, maar wat betekent dat? En wat heeft dat met het voorgaande te maken? Als je echt ophoudt met in je meditatie een hogere of diepere of andere Waarheid te zoeken om zo Boeddha te worden, kun je kijken naar wat zich echt aandient. Je kunt zen-fantasieën opgeven en zo rustiger zitten. Maar dat is niet het einde van de rit. Want met die rust kun je des te beter kijken. En waar je echt goed kijkt, vallen de scherpe randen tussen en in de dingen weg. Je kunt op je ademhaling letten, maar wat is je ademhaling? Niet één ding, maar eindeloos veel dingetjes. Niet te vatten. Je kunt je geest bekijken, maar wat is die geest? Niet één ding, maar zoveel veranderende dingetjes. Niet te vatten. En die Boeddha die je wil worden (goed, hoor, er is niets mis met een Boeddha willen worden?), wat is dat? Net zo goed niet te vatten.
Is dat het grote finale antwoord? Neen. De leerling weet van geen ophouden. Morgen meer.
Voor de hele reeks, klik hier.