3 februari
Case
Een leerling vroeg: “Wat is de Boeddha?”
Dongshan antwoordde: “Drie pond vlas."
(Wumengan)
Kort
Dat je het zelf moet doen betekent niet dat je er alleen voor staat.
Iets langer
Dit is een zoveelste zengesprek waarvan dat vaak gelezen wordt als een voorbeeld van een zenleraar die door een absurd antwoord de theoretische geest van een leerling doorbreekt. Maar in de tijd waarin dit gesprek plaats heeft is 'drie pond vlas' het basismateriaal voor een zenmonnikskostuum. Als je dat weet, is het mogelijk dat Dongshan hier helemaal niet zo absurd spreekt. Dat hij mogelijk zegt dat 'Boeddha' een werkwoord is, een codewoord voor een programma van activiteiten, van manieren van doen, van leven. En dat je daarvoor handig is een vorm te kiezen. Zelfs je kleren kunnen daartoe een bijdrage leveren. Wil je weten wat de Boeddha is, beste leerling? Maak jezelf dan een monnikskostuum met drie pond vlas, trek het aan, en leef ernaar. Maken de kleren dan de man in de zen? Neen, natuurlijk niet. Maar net zoals alles in de wereld, kan de manier waarop je je presenteert naar de wereld wel degelijk een hulp zijn voor je praktijk.
Dongshans antwoord gaat met anderen woorden ook over de positieve rol die een gemeenschap kan hebben. Ook al lijkt de zenpraktijk iets te zijn dat je alleen zelf kunt beoefenen (zie daarover de notitie van gisteren.) Dit gesprek heeft plaats in de context van een zenklooster. Ongeveer alles en iedereen in de omgeving - elke regel, elk gebouw, elk boeddhabeeld, elk aspect van het dagprogramma, alle kleren drukken - drukken er het boeddhistische ideaal uit. Dat heb ik in traditionelere retraites en kloosters altijd als een grote hulp ervaren, al geef ik toe dat ik er een tijdje aan heb moeten wennen. Het is goed om je te omringen met steun voor je praktijk. Onze fragiele praktijk kan alle hulp gebruiken.
Wij leven niet in een klooster. Dus wat is vandaag, in jouw omgeving, jouw 'drie pond vlas'?
Voor de hele reeks, klik hier.