20 januari
Case
Een monnik vroeg: “Wat betekent 'het merg bereiken'?”
Zhaozhou antwoordde: “Ken gewoonweg maar de huid. In mijn lichaam valt er op geen merg te rekenen.”
Kort
Durf zo oppervlakkig mogelijk te zijn.
Iets langer
Dit gesprekje verwijst naar een veel ouder zen-gesprek tussen Bodhidharma, de legendarische stichter van de zen in China, en zijn vier voornaamste leerlingen. Afhankelijk van hun inzicht, zei Bodhidharma dat ze zijn huid, zijn vlees, zijn botten of zijn merg hadden verwezenlijkt. 'De huid verwezenlijken' was oké, maar een tikje oppervlakkig. 'Het merg verwezenlijken' was het best, want het diepst. Enkele eeuwen later wil Zhaozhou's leerling dus weten wat dat merg dan wel mag zijn. Om geen tijd te verliezen met oppervlakkigheden. Goeie vraag.
Maar Zhaozhou antwoordt dat bij hem alleen maar huid valt te verwezenlijken. Dat zegt hij niet uit valse bescheidenheid. Hij hangt hier eerder de beeldenstormer uit. Hij gaat lijnrecht in tegen de beeldspraak van de stichter van de zen. Voor Zhaozhou is er geen fundamenteel verschil tussen diepe en ondiepe dingen. Alles is reëel. Alles maakt deel uit van het spel van interacties dat ons leven vormt. En dus kan alles ingezet worden om te ontwaken.
Door een onderscheid te maken tussen diepe en oppervlakkige dingen loop je het risico weg te vluchten van de concrete dingen van je bestaan. Je droomt weg in diepe Waarheden, terwijl je concrete leven niet echt verandert. In je concrete leven telt elke relatie mee. Niet alleen jouw relatie met een diepe, universeel principe. Alle relaties. De relatie met je ademhaling en je bewegingen. De relatie met de kop thee die je nu drinkt en het afwaswater als je je kop nadien afwast. De relatie met de mensen met wie je in de tram zit. De relaties met je kinderen, je partner, je collega's, je buren. De relaties met de dingen die je ziet op het journaal en die je liever niet gezien had. De relatie met de dingen die je toch maar niet koopt omdat je ze niet echt nodig hebt. De relatie met de politieke wereld en in welke richting die evolueert. De relatie met de brief van een goed doel dat je om een gift vraagt.... Elke relatie. Onze verlichting speelt zich af op onze huid. Dat wil zeggen: in het contactgebied tussen ons, onszelf en de dingen die ons omringen. Zenwerk doen is je huidwerk doen.
Voor de hele reeks, klik hier.