1 januari
Case
Meester Mazu was ernstig ziek en lag op sterven. De hoofdmonnik van zijn tempel kwam op ziekenbezoek, en vroeg hoe het met hem gesteld was. Mazu antwoordde: “Maan-gezicht Boeddha, Zon-gezicht Boeddha.” (Shoyoroku, 36)
Kort
Soms blaken we van gezondheid. Soms zijn we bleekjes en ziek. Sommige mensen leven erg lang. Anderen sterven jong. Maar in elke toestand is het mogelijk om boeddha-werk te verrichten. Verlichtingswerk is wat anders dan er succesvol zijn en er stralend uit zien. Het is veel interessanter. En veel dringender.
Iets langer
Een traditionele boeddhistische tekst vernoemt een mythologische Boeddha die 'Zon-Gezicht' heet, en die honderdduizenden jaren leeft. Boeddha 'Maan-gezicht' leeft daarentegen maar één dag en één nacht. In zijn jonge jaren stond Meester Mazu (709–788) bekend als een energiek en imposant zenmeester. Historisch gesproken was hij de eerste zenmeester die zijn school over heel China kon verspreiden, en zijn stijl zou een blijvende invloed uitoefenen op het zenboeddhisme. Lange tijd was Mazu dus een soort van Zongezicht Boeddha, die zijn licht over het hele land kon uitstralen. Maar nu was hij doodziek en bleekjes. Hij leek meer op Maangezicht Boeddha. Net als ieders leven, zou het zijne snel eindigen. Terugblikkend op ons leven lijkt onze tijd altijd kort te zijn geweest. Maar die nieuw situatie weerhield de doodzieke, verzwakte en duidelijk eindige Mazu niet om te doen wat hij heel zijn leven had gedaan: boeddhawerk. Het ideaal van de verlichting zo goed mogelijk belichamen. Het ideaal zo duidelijk mogelijk uitstralen naar zijn omgeving. Ook in zijn verzwakte toestand bleef Mazu een lichtend voorbeeld.
Er is geen toestand waarin we niet kunnen proberen zo 'zen' mogelijk te reageren, om onze wereld zo 'zen' mogelijk te laten zijn. Verlichting valt niet te verwarren met roem en succes, of met een blakende, energieke gezondheid. Het heeft veel meer te maken met de vergankelijkheid van ons bestaan recht in de ogen te kijken, en te onderzoeken wat we hier en nu, in onze huidige toestand, aan goeds kunnen doen. 1 januari is geen slechte dag om dit voor ogen te houden. Vandaag begint een nieuw jaar, maar op 31 december zal de tijd weer snel voorbijgevlogen blijken te zijn.
(Voor de hele reeks, zie hier.)